مقدمه ای بر هوش مصنوعی
تاریخچه هوش مصنوعی
بشر همیشه در پی پیشرفت بوده است. یکی از مسیرهای پیشرفت، تخیل است. از قرن ها پیش در میان مردم و دانشمندان، تصورات و تخیلاتی از ماشین ها، دستگاه ها، موجودات متفاوت، دنیاهای ناشناخته و … بوده است. در یونان باستان به این موضوع فکر می شده است که ماشین هایی ایجاد کنند تا بتوانند فکر کنند. شاید همین زمینه ای شده باشد برای طراحی و ساخت ماشین حساب در قرن های بعدی. گرچه عنوانی که برای این تصورات بیان می شده است متفاوت بوده، اما این همان هوش مصنوعی است.
در طی سال ها، افراد مختلفی با توسعه و پیشبرد تکنولوژی، در واقع هوش مصنوعی و مسیر پیشرفت آن را به حرکت درآورده اند. آلن تورینگ با انجام تست تورینگ که هوشمندی یک ماشین را بررسی می کرد. اولین تست AI توسط آلن تورینگ در سال ۱۹۵۰ معرفی شد. این تست که به تست تورینگ معروف است، یک استاندارد برای اندازه‌گیری هوشمندی یک ماشین است. در این تست، یک انسان و یک ماشین در یک اتاق جداگانه قرار می‌گیرند و با یک بازجو مکالمه می‌کنند. اگر بازجو نتواند تشخیص دهد که کدام نفر انسان است و کدام نفر ماشین است، می‌توان گفت که ماشین تست تورینگ را پشت سر گذاشته است.
جان مک کارتی، جوزف وینبرگ دانشمندان آمریکایی که عملا برنامه ها و فعالیت هایی را انجام دادند که با نگاه هوش مصنوعی بود. در سال ۱۹۴۳، جان مک‌کارتی، جوزف وینبرگ و نوربرت وینر، مفهوم AI را به‌عنوان یک رشته علمی معرفی کردند. آنها معتقد بودند که هوش می‌تواند به‌طور رسمی تعریف شود و می‌توان آن را در ماشین‌ها پیاده‌سازی کرد. و یا ماروین مینسکی که در سال 1956 اولین کنفرانس در مورد AI را برگزار کرد.
پیشرفت هوش مصنوعی در گذر سال ها فراز و نشیب هایی مختلفی داشته است. در ابتدا و با رونق گرفتن آن در شروع مسیر، ماشین هایی ایجاد شدند که می توانستند بازی کنند و به عنوان مثال بازی شطرنج را انجام دهند. اما مدتی بعد از آن به دلیل پیچیدگی ها در طراحی و همچنین پیاده سازی طرح ها، کمی با وقفه و با کندی روبرو شد. اما با تکرار و افزایش تحقیقات، در دهه 70 پیشرفت هوش مصنوعی جان تازه ای گرفت. در دهه ی بعد (80) دانشمندان توانستند شبکه های عصبی مصنوعی بر پایه ساختار مغز انسان را الگوبرداری کنند که به منظور یادگیری مورد استفاده قرار می گیرند.
در سال های بعد، پیشرفت در زمینه محاسبات موازی، رباتیک و یادگیری عمیق (Deep Learning)، هوش مصنوعی را با قدم های بزرگتر و سریعتری به جلو برد. سرعت این پیشرفت ها و گسترش آنها بسیار افزایش یافته و در سال های اخیر به اندازه ای پیشرفت حاصل شده است که به سختی می توان آینده هوش مصنوعی را پیش بینی کرد.
شاخه های هوش مصنوعی
یادگیری عمیق (Deep Learning) : یادگیری عمیق بخشی از هوش مصنوعی است که در آن از شبکه های عصبی مصنوعی برای یادگیری الگوها و بهره گیری از داده ها در پروژه هایی مثل تشخیص تصویر و یا چت های هوشمند استفاده می شود.
یادگیری تقویتی: یادگیری تقویتی یک شاخه از هوش مصنوعی است که از بازخورد برای آموزش ماشین‌ها برای انجام کارهایی استفاده می‌کند. یادگیری تقویتی در زمینه‌های مختلفی مانند بازی، کنترل و خودکارسازی کاربرد دارد.
رباتیک: رباتیک یک شاخه از هوش مصنوعی است که بر توسعه ماشین‌های خودکار تمرکز دارد. رباتیک در زمینه‌های مختلفی مانند تولید، مراقبت‌های بهداشتی (برای توسعه ابزارهای تشخیص بیماری و ارائه خدمات درمانی) و خدمات کاربرد دارد.
پیشرفت هوش مصنوعی
در سال های گذشته مثال های فراوانی از پیشرفت AI مشاهده شده است. در سال 2016 یک برنامه کامپیوتری که گوگل آن را طراحی کرده بود توانست قهرمان سطرنج جهان را شکست دهد. در سال 2017 یک دست هوشمند توانست مسابقات مبارزه با دست را با موفقیت به پایان برساند. و یا بهترین و معروفترین مورد chat-GPT که در حال حاضر به عنوان نمونه پیشرفت و سرآمد هوش مصنوعی خودنمایی می کند که از سال 2018 فعال بوده و تا به امروز دائما در حال پیشرفت بوده است. ساخت ربات های مختلف، نرم افزارهای گوناگون که هر روز برای استفاده عموم نیز در دسترس قرار می گیرند. استفاده از هوش مصنوعی برای تولید عکس و نقاشی، ادیت فیلم و تولید صدا و افکت صوتی، پردازش تصویر، مکالمه، حتی کد نویسی و . . . تنها بخشی از مسیری است که طی شده است. با توجه به گسترش AI در جهان، تنها چیزی که شاید همگان با آن موافق باشند این است که هوش مصنوعی در آینده حرف نخست را خواهد زد.
همزمان با شوق و علاقه ای که افراد مختلف در برابر AI از خود نشان می دهند، برخی افراد نیز هستند که از جهت دیگری به آن نگاه می کنند. نگاهی همراه با ترس و یا کمی تزلزل درباره آینده هوش مصنوعی که آیا واقعا برای انسان مفید خواهد بود و یا اینکه مشکلاتی را بهمراه خواهد داشت؟ البته که هنوز برای بیان قطعی در این مورد زود است اما بشر همیشه به پیشواز می رود.
دیدگاهتان را بنویسید